У гады вайны Лепельшчына, акружаная балотамі і лясамі, стала ідэальным месцам для стварэння партызанскіх баз. Сем падпольных груп дзейнічала ў адным толькі Лепелі, усяго па раёне - больш за 30. Восенню 1943 года перад партызанамі Віцебшчыны была пастаўлена задача цалкам ачысціць раён ад акупантаў. Так пачалася самая буйная партызанская аперацыя - Лепельская наступальная.

Лепельскае мінамётнае вучылішча 26 чэрвеня 1941 года атрымала загад абараняць лепельскі напрамак і сам населены пункт да поўнай эвакуацыі боепрыпасаў з ваенных складоў, размешчаных на 116-м кіламетры і ў Бароўцы. Лінія абароны - 80 км. Ні з поўдня, ні з поўначы іншых воінскіх часцей не было. Спачатку ў выхаванцаў вучылішча на 37 чалавек было 16 вінтовак і 15 патронаў. У кожнага па дзве гранаты, на ўзвод - адзін мінамёт і некалькі кулямётаў. Але дзякуючы адчайнаму супраціўленню большую частку боепрыпасаў удалося вывезці. Астатняе падпалілі.

Восенню 1943 года перад народнымі мсціўцамі Віцебшчыны была пастаўлена задача - "адначасовым ударам разграміць гарнізоны ў Лепелі, Чашніках, Камені... Цалкам ачысціць раён ад акупантаў". Так пачалася самая буйная партызанская аперацыя - Лепельская наступальная. У час яе правядзення гітлераўцам быў нанесены сур'ёзны ўрон, была сарвана карная аперацыя, значна пашырылася партызанская зона, а 3-я танкавая армія немцаў вымушана адвяла часці з фронту.

Да канца 1943 года Полацка-Лепельская партызанская зона ахоплівала ўвесь Ушацкі, часткова Полацкі, Лепельскі, Докшыцкі і некаторыя іншыя раёны Віцебскай вобласці. Яе плошча складала 3245 кв. км з 1220 населенымі пунктамі, дзе пражывала каля 80 тыс. чалавек. Тут была адноўлена савецкая ўлада. Зона стала базай і тылам партызан.

Лепель стаў шостым у спісе населеных пунктаў, у які адправіліся аўтары праекта "Цытадэлі мужнасці".

Праект "Цытадэлі мужнасці" выходзіць у газеце "7 дней" і на сайце БЕЛТА раз у два тыдні. На працягу года будзе апублікавана 27 матэрыялаў - аб кожным з населеных пунктаў, узнагароджаных вымпелам "За мужнасць і стойкасць у гады Вялікай Айчыннай вайны".

БелТА